ილია ჭავჭავაძეს ასპარეზზე გამოსვლისას, მიუხედავად იმისა, რომ ის ჯერ კიდევ ახალგაზრდა იყო, უკვე თავისი ჩამოყალიბებული მსოფლმხედველობა ჰქონდა. სამშობლოს მდგომარეობამ ღრმად დააფიქრა, სამწერლო მოღვაწეობის დაწყებისას, გულს მტკიცედ ჩაინერგა, რომ ნიჭი და შრომა თავისი ერის ამაღლებისთვის შეეწირა.
არტურ ლაისტი–გერმანელი მწერალი, პუბლიცისტი